Ay Yola ve “Homay” Şarkısı Hakkında

• Grup Hakkında: “Ay Yola”, Başkortistan’dan üç müzisyenin oluşturduğu bir gruptur. Kurucusu DJ Sever olarak da bilinen Ruslan Şayhitdinov’dur. Vokalist Adel onun kızıdır; üçüncü üye ise tanınmış müzisyen Rinat Ramazanov’dur.
• Kuruluş Hikayesi: Grup, 2024’te Ufa’nın 450. kuruluş yılı için kuruldu. Kuray çalgısını elektronik müzikle birleştirme fikriyle doğdu.
• Etnik Temel: Tüm şarkılar Başkurtça söyleniyor ve Türk etnik kültürüne dayanıyor.

“Homay” Şarkısının Popülaritesi:

• Shazam’da ilk 5’e girdi; TikTok’ta binlerce videoya konu oldu.
• Şarkı, Türk destanı “Ural-Batır”daki efsanevi “Homay” kuşunu anlatıyor.
• Etkileyici teması, elektronik müzikle halk çalgılarını birleştirmesi, görsel uyumu ve Adel’in vokali başarının ana nedenleri arasında gösteriliyor.
• Şarkı, birçok ülkede listelere girdi: Türkiye, Özbekistan, Kazakistan, Avrupa ülkeleri, Kore vb.

Eleştiriler:

• Bazı Başkurtlar, Adel’in Başkurtça telaffuzunu yetersiz buldu ve anlamakta zorlandıklarını söyledi.
• Adel, ailesinde dilin konuşulmadığını ama kültüre ilgisinin devam ettiğini belirtti.

Proje Geleceği:

• Grup şu ana kadar iki şarkı çıkardı: “Batır” ve “Homay”.
• Albüm, “Ural-Batır” destanına dayalı olacak ve şarkılar dizi formatında yayımlanacak.

Ay Yola Grubu ve “Homay” Şarkısının Başarısı

Ay Yola adlı grup, Rusya’nın özerk cumhuriyeti Başkortistan (merkezi Ufa) kökenlidir. Grup, yalnızca Başkurtça sözlü folklorik-elektronik karışımı olan “Homay” şarkısıyla sosyal medyada viral oldu; TikTok ve YouTube’da milyonlarca görüntülenme topladı. Bu şarkı Shazam dünya listelerinde ilk beşe kadar yükselerek Lady Gaga, Bruno Mars gibi pop yıldızlarını geride bıraktı. Ay Yola üyeleri köken olarak köklü Başkort kültürünü temsil ederken modern elektronik ögeler kullanır. Grubun adı “ay” (ayın) ve “yola” (yol/yasa) kelimelerinin birleşiminden gelir; “evrenin yasaları” anlamında olduğu ve Ural Batır destanındaki temalarla bağdaştığı söylenir.

Ay Yola grubunun solisti Adel Shayhitdinova, kızı olduğu kurucu Ruslan Shayhitdinov ve müzisyen Rinat Ramazanov ile birlikte sahne alıyor. (Kaynak: [2])

Grubun üç üyesi şunlardır:

• Ruslan Shayhitdinov (DJ Sever): Ufa’da doğmuş tanınmış bir DJ ve yapımcıdır. Daha önce Maksimum radyosunda programcı olarak çalışmış, klavye, kobız ve bas gitar çalmıştır. 2024’te Başkortistan’ın 450. kuruluş yıldönümü için yazılan “Benim Ufam” marşında Rinat Ramazanov’la birlikte çalışması, Ay Yola projesinin temelini oluşturmuştur.
• Adel Shayhitdinova: Ruslan’ın kızı olan Adel, çocukluğundan beri sahne alır ve çok sayıda şarkı yarışmasında birincilik kazanmıştır. Dombra ve gitar da çalan Adel, Vokal-Pesny (TNT kanalı) yarışmasında başarı göstererek dikkat çekmiştir.
• Rinat Ramazanov: Başkort tanınmış çok-enstrümanlı sanatçısıdır ve honorary artist (halk sanatçısı) unvanına sahiptir. Grubun kurul karan geleneğine kuray (Bashkort nefesli flütü) sesiyle etnik hava katar. Aynı zamanda Argımak adlı etno-rock grubunun kurucusudur.

Grubun kuruluş hikâyesine göre, Ruslan Shayhitdinov 2024’te 50 yaşını ve Ufa’nın 450. yılını kutlama kapsamında bir marş bestelemeyi planlamış; bu amaçla kuray çalan bir müzisyen ararken Rinat Ramazanov’la tanışmıştır. Bu işbirliği sonucunda geleneksel kuray, dombra ve kobız tınıları elektronik ritimlerle harmanlanarak Ay Yola projesi doğmuştur. Grup, Şubat 2025’te ilk single’ı “Batır”ı (Kahraman) çıkarmış ve Mart 2025’te yayınlanan “Homay” ile büyük çıkış yapmıştır.

“Homay” Şarkısının Konusu ve Efsanesi

“Homay” şarkısı, Başkort kültüründeki Ural-Batır destanından ilham alır. Homay (uygulamada “Umay” veya “Humo” olarak da anılır), Türk mitolojisinde kuş biçimli bir tanrıçadır ve Samrau adlı göksel tanrının kızıdır. Destana göre Homay, aynı zamanda Güneş’in de kızıdır. Ural-Batır efsanesinde Homay, kahraman Ural-Batır’a kötülüklerle savaşması için elmas bir kılıç ve efsanevi kanatlı at Akbuzat’ı armağan eder. Homay, Ural-Batır’ın hem müttefiki hem de eşi olur. Hikâyede Homay, kahramana “ölümsüzlük pınarı”na giden yolu da gösterir; ancak Ural-Batır bu suyu içmek yerine insanlık için korumayı tercih eder. Bu olayların ardından Homay, sadık bir sevgili olarak kendisini leylek şekline dönüştürür.

Şarkının sözleri ve klibi, Homay’ın vatanına ve eski geleneklere bağlılığını vurgular. Lyriğe göre Homay, “ülkesinin geleneğini bozmamış, yabancılara hiç gitmemiş, sadık bir evlat yetiştirmiş”tir. Homay’ın “mutluluk kuşu” olduğu ve “başkurt kızlarının yıldızları” olduğu da belirtilir. Bu nedenle şarkı, vatan sevgisi, geleneklere sadakat ve güçlü başkurt kadını imajını yüceltir.

“Homay” Şarkısının Yükselişi

• Global Viralite: Homay, özellikle TikTok ve Instagram Reels’te hızla yayılarak dünya çapında popüler oldu. Rusya’daki ustaların da desteğiyle kısa videolar milyonlarca kez izlendi.
• Shazam ve Listeler: Parça, Shazam’ın Küresel Top 200 listesinde 7. sıraya kadar çıkarak Lady Gaga ve Kendrick Lamar gibi sanatçıların eserlerini geride bıraktı. Apple Shazam listesinde ise 4. sıraya kadar yükselmiş, hatta dünya çapında 5. basamakta yer almıştır. Benzer biçimde, Yandex Music dinleyici sayısı birkaç günde yüz binden epey artarak devasa rakamlara ulaştı.
• Ülke Dışı İlgi: Şarkı özellikle Kazakistan, Özbekistan, Türkmenistan ve Türkiye’de büyük ilgi gördü. Nitekim Başlıca Kuzey Avrupa ülkeleri (Finlandiya, Hollanda) gibi Batılı piyasalarda da listelere girdi.
• Müzikal Yenilik: Uzmanlar, şarkının benzersizliğini elektronik müzikle zengin etnik enstrümanların karışımına bağlıyor. Aslında kuray, dombra ve kobız gibi geleneksel Bashkort enstrümanlarının elektronik altyapıyla buluşması dinleyicilerin ilgisini çekti. İzvestia’ya göre parçanın başarısının bir nedeni sözlerindeki eski destanvî tema ve iyi yapılmış kompozisyonudur. Şarkı yayınlandığında Radyo ve akış platformları da ilgilendi, ve kitlesel sosyal medya trendleri oluştu.

Müzik eleştirmenleri şu anda bir şarkının viral olup olmayacağını tahmin etmenin güç olduğunu belirtiyor. Ancak Ay Yola üyeleri, şarkının her şeyiyle doğru zamanda çıktığını düşünüyorlar. Adel ve Ruslan Shayhitdinov’ın birlikte yarattığı uyum—Adel’in görüntüsü ve sesi ile etnik enstrümanların tınısı—dinleyicilerin kalbine dokunmuş; şarkı organik olarak desteklenmeye başlanmıştır.

Eleştiriler ve Tartışmalar

Bazı Başkurt izleyiciler, Adel Shayhitdinova’nın şarkıda kullandığı Başkurtça telaffuzundan memnun olmadıklarını dile getirdi. Eleştirilere göre Adel’in aksanı Rusçayken karakteristikleşmiş, bazı dizeler anlaşılmayı zorlaştırıyordu. Sosyal medyada “Ben Başkurtum ve şarkıda ne söylendiğini anlamıyorum” tarzı yorumlar yapıldı. Öte yandan Adel’in savunucuları, şarkıcının yarı Rus olduğu ve çocukluğunda Başkurtça konuşmadığına işaret ederek bunun doğallığını vurguladılar. Adel de eleştirilere soğukkanlı yaklaşıp, “Aksanıyla ilgili yorumları normal karşılıyorum; bazı dinleyiciler aksanı aksine özgün buldu” şeklinde açıklama yaptı. Grup üyeleri, olumsuz yorumların aksine şarkının popülerliğini artırdığını belirtiyor.

Kaynaklar: Ay Yola üyeleri ve şarkıyla ilgili bilgiler, Rusya ve Kazakistan medyasından derlenmiştir. Şarkı sözlerinin Türkçe çevirisi ve efsanevi içeriği Webesinti sitesinden alınmıştır. Bu kaynaklarda yer alan bilgiler ışığında yukarıdaki analiz sunulmuştur. russianlife.com realnoevremya.com en.iz.ru kz.kursiv.media

Adele@musume_adel
Rinat@rinat_ayyola_argymak
Ruslan@ruslansever.music

Senarist ve Yönetmen:@bayarbar
Görüntü Yönetmeni:@nickbulanov

Yapım :@lakshmi108
Kostüm Tasarım:@kosatochkaaaa / Etnik Elbise : @baysanwear / Takı Tasarım:@zhan_nura
Sahne Tasarım:@avdikeeva_yulia
Hat Yapım:@shakirova_alina1
Fotoğrafçı:@bair.mans
Editör:@drzhvch
Grafik Tasarım:@ayur.prod
Ses Tasarımcısı: garret_sound
Görsel Efekt Sanatçısı:@zagdaev51
Renk derecelendirme@zhor.zho
Mücevher Tasarımcısı:@evgeniya_zevakina
Aydınlatma Teknisyeni: Sergey Ovchinnikov
Makyaj Sanatçısı: Albina Voitko
Saç Stilisti: Rima Yusupova
Kostüm Tasarımcısı: Maria Fedorenko
Terziler: Zubarzhat Gabidullina, Evgeniya Timonina
Sahne Yönetmenleri: Ilya Rudchuk, Ruslan Magalimov, Aytuar Raybaev, Rovshan Vakhidov, Artyom Vorobyov, Daniil Voyakin, Rim Zakirov